วันที่ 20 พฤศจิกายนของทุกปี เป็น “วันสิทธิเด็กสากล” (Universal Children’s Day)ที่องค์การสหประชาชาติ (UN) กำหนดขึ้น เพื่อเตือนให้สังคมทั่วโลกตระหนักว่า “เด็กทุกคนมีสิทธิเท่าเทียมกัน” ไม่ว่าจะเป็นเด็กหญิงหรือเด็กชาย เด็กที่มีความบกพร่อง หรือเด็กที่มาจากวัฒนธรรม ศาสนา หรือชนชาติใด เด็กทุกคนควรได้รับโอกาสในการมีชีวิตที่ปลอดภัย ได้รับการคุ้มครอง และเติบโตอย่างมีคุณภาพ
ทำไม “สิทธิเด็ก” ถึงสำคัญ
สิทธิเด็ก คือ สิ่งที่เด็กทุกคนที่มีอายุตั้งแต่ 0-18 ปี ควรได้รับเมื่อเกิด ซึ่งเป็นเรื่องพื้นฐานที่ทุกคนตระหนักและให้ความสำคัญ เพราะไม่ใช่เพียงหน้าที่ของรัฐบาลหรือองค์กรใดองค์กรหนึ่งเท่านั้น แต่เป็น “ความรับผิดชอบร่วมกันของทุกคนในสังคม”
เพื่อคุ้มครองสิทธิขั้นพื้นฐานของเด็กทุกคน องค์การสหประชาชาติ (UN) จึงได้กำหนด อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก (Convention on the Rights of the Child) ขึ้นในปี พ.ศ. 2532 โดยมีเนื้อหา 54 ข้อ ครอบคลุมหลักสิทธิพื้นฐานของเด็ก 4 ด้านสำคัญ ได้แก่
- สิทธิที่จะมีชีวิตรอด (The Right to Survival)
เด็กทุกคนมีสิทธิที่จะเกิดและเติบโตอย่างปลอดภัย ได้รับการดูแลด้านสุขภาพ โภชนาการ และการเลี้ยงดูที่เหมาะสม แม้จะมีความบกพร่องทางร่างกายหรือจิตใจก็ตาม
- สิทธิในการได้รับการคุ้มครอง (The Right to Protection)
เด็กมีสิทธิที่จะได้รับการปกป้องจากความรุนแรง การล่วงละเมิด การใช้แรงงานผิดกฎหมาย รวมถึงการถูกแสวงหาประโยชน์ทุกรูปแบบ
- สิทธิในการพัฒนา (The Right to Development)
เด็กทุกคนควรได้รับการศึกษา การส่งเสริมพัฒนาการทั้งร่างกายและจิตใจ เพื่อให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพและสามารถพึ่งพาตนเองได้
- สิทธิในการมีส่วนร่วม (The Right to Participation)
เด็กมีสิทธิแสดงความคิดเห็นอย่างอิสระ ได้รับฟัง และมีส่วนร่วมในการตัดสินใจในเรื่องที่มีผลต่อชีวิตและอนาคตของตนเอง
สิทธิทั้งหมดนี้ตั้งอยู่บนหลัก “ไม่เลือกปฏิบัติ” และคำนึงถึง “ประโยชน์สูงสุดของเด็ก” เป็นสำคัญ
มูลนิธิเด็กโสสะฯ กับการส่งเสริมสิทธิเด็กในประเทศไทย
มูลนิธิเด็กโสสะฯ ตระหนักถึงความสำคัญของ “สิทธิเด็ก” ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญในการเติบโตและพัฒนาศักยภาพของเด็กอย่างเต็มที่ เด็กทุกคนควรได้รับโอกาสในการเรียนรู้ การแสดงออก และการมีส่วนร่วมในสังคมอย่างเท่าเทียม
โดย มูลนิธิฯ ร่วมกับ เครือข่ายสิทธิเด็กแห่งประเทศไทย ได้จัดกิจกรรม อบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อตรวจสอบข้อมูลและจัดทำ “รายงานทางเลือกอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ฉบับเด็กเป็นผู้ให้ข้อมูล” ซึ่งเป็นกระบวนการสำคัญที่เปิดโอกาสให้เด็กและเยาวชนได้มีส่วนร่วมอย่างแท้จริงในการสะท้อนเสียงของตนเองในประเด็นสิทธิเด็ก ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึง พลังและศักยภาพของเด็กและเยาวชนไทย ที่พร้อมจะเป็น “ผู้ขับเคลื่อนอนาคตของตนเอง” อย่างแท้จริง
ในกิจกรรมดังกล่าว มีตัวแทนเยาวชนจากหมู่บ้านเด็กโสสะฯ เข้าร่วมอย่างกระตือรือร้น เพื่อสะท้อนความคิดเห็นและประสบการณ์จริงในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของเด็ก เช่น สุขภาพกาย สุขภาพจิต โรคไม่ติดต่อ การอนามัยเจริญพันธุ์ และปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ซึ่งล้วนเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องได้รับการใส่ใจจากทุกภาคส่วนของสังคม
นอกจากนี้ มูลนิธิเด็กโสสะฯ ยังคงดำเนินงานอย่างต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมให้เด็กทุกคนได้รับสิทธิที่พึงมี ผ่านกิจกรรมและการอบรมหลากหลายด้าน ทั้งการศึกษา การเสริมพลังเยาวชน และการสร้างความเข้าใจเรื่อง #สิทธิเด็ก รวมถึงการให้ความรู้แก่เจ้าหน้าที่ “แม่” และ “น้า” ผู้ดูแลเด็กในหมู่บ้านเด็กโสสะฯ เพื่อให้ทุกคนเข้าใจหลักสิทธิเด็กอย่างลึกซึ้ง และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน
