ทุกวันนี้ คนจำนวนไม่น้อยอาจยังไม่รู้ว่า “โรคหืดรุนแรง” และ “โรคจมูกอักเสบเรื้อรัง” ไม่ใช่แค่โรคจุกจิกกวนใจ แต่เป็นภัยเงียบที่สามารถกระทบคุณภาพชีวิตและในบางกรณีก็อาจถึงขั้นคร่าชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันเวลา ทั่วโลกมีผู้ป่วยโรคหืดมากกว่า 300 ล้านคน ขณะที่ในประเทศไทยมีผู้เสียชีวิตจากโรคหืดมากถึง 4,000 รายต่อปี โดยหนึ่งในสามของผู้ป่วยต้องเข้าห้องฉุกเฉิน ปัจจัยเสี่ยง เช่น ฝุ่น PM 2.5 ที่เราสัมผัสกันทุกวัน ยิ่งทำให้อาการกำเริบง่ายขึ้น ทั้งในผู้ที่เป็นหืดอยู่แล้ว และผู้ที่มีปัญหาไซนัสหรือจมูกอักเสบเรื้อรัง “โรคหืดรุนแรงเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ถูกมองข้าม” รศ. นพ.ฮิโรชิ จันทาภากุล นายกสมาคมโรคภูมิแพ้ โรคหืด และวิทยาภูมิคุ้มกันแห่งประเทศไทย และหัวหน้าสาขาวิชาโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันทางคลินิก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ระบุ “ประเทศไทยมีอัตราการเสียชีวิตจากโรคหืดเทียบเท่ากับสหรัฐอเมริกา ทั้งที่มีประชากรน้อยกว่า 5 เท่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นกลุ่มวัยรุ่นถึงวัยเริ่มทำงาน ผู้ป่วยโรคหืดรุนแรงมักไม่รู้ตัวเมื่ออาการกำเริบ ปัญหาหลักคือไม่สามารถเข้าถึงยาได้และขาดความต่อเนื่องในการใช้ยาป้องกัน รวมถึงการเบิกจ่ายยาที่ยังไม่ครอบคลุม สมาคมฯ จึงผลักดันแนวทางการรักษาโรคหืดรุนแรงให้เป็นมาตรฐาน เพื่อให้รัฐอนุมัติการจ่ายยาอย่างทั่วถึง เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น”
โรคหืดรุนแรง ไม่ใช่แค่ไอ
“โรคหืดรุนแรง พบในผู้ป่วยโรคหืดประมาณ 3–10% มีอาการไอ หอบ เหนื่อยง่าย ยาสูดพ่นมาตรฐานรักษาโรคหืด อาจไม่เพียงพอสำหรับการรักษาโรคหืดรุนแรง และมีอาการฉุกเฉินบ่อยเกิน 2 ครั้งต่อปี เช่น ต้องเข้าห้องฉุกเฉิน หรือนอนโรงพยาบาล ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและเสี่ยงเสียชีวิตได้ ” รศ. นพ.ศิวศักดิ์ จุทอง จากภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อธิบาย “การใช้ยาพ่นทั่วไปอาจไม่เพียงพอ จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทาง เช่น แพทย์โรคทางเดินหายใจหรือภูมิแพ้ เพื่อประเมินการรักษาด้วยทางเลือกอื่น เช่น ยาชีววัตถุ”
จมูกอักเสบเรื้อรัง โรคที่คนมองข้าม”
อีกหนึ่งโรคที่มักถูกมองว่าเป็นแค่ “ภูมิแพ้” แต่สามารถรุนแรงได้ไม่น้อยไปกว่าเบาหวานหรือความดัน คือ “โรคจมูกอักเสบเรื้อรัง” “โรคจมูกอักเสบเรื้อรังเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการหายใจและคุณภาพชีวิตอย่างมาก” รศ. ดร. นพ.พงศกร ตันติลีปิกร หัวหน้าศูนย์วิจัยเพื่อความเป็นเลิศด้านภูมิแพ้และวิทยาภูมิคุ้มกัน และ อาจารย์ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ให้ข้อมูล “ผู้ป่วยจะมีอาการจมูกอักเสบแล้วลามไปที่โพรงไซนัส บางรายเกิดเป็นโพรงไซนัสอักเสบที่มีริดสีดวงจมูก ทำให้มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล มูกลงคอ รับกลิ่นผิดปกติ นอนกรน หรือหยุดหายใจขณะหลับ บางรายมีหอบหืดที่ควบคุมไม่ได้ กระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน การรักษามาตรฐานคือใช้ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์ร่วมกับน้ำเกลือ หากริดสีดวงมีขนาดใหญ่ อาจต้องผ่าตัดร่วมด้วย และหากอาการยังไม่ดีขึ้น ปัจจุบันมียาชีววัตถุ แนะนำให้พบแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับการดูแลอย่างเหมาะสม”
หืด–จมูกอักเสบ: โรคร่วมที่ต้องรักษาควบคู่กัน
โรคหืดรุนแรงและโรคจมูกอักเสบเรื้อรังไม่ใช่โรคที่อยู่แยกกันอย่างที่ใครหลายคนคิด ข้อมูลชี้ว่า 80% ของผู้ป่วยโรคหืดมีอาการจมูกอักเสบร่วมด้วย และ 10–40% ของผู้ที่เป็นจมูกอักเสบก็เป็นหอบหืดร่วมด้วยเช่นกัน หากปล่อยไว้โดยไม่วินิจฉัยและรักษาอย่างถูกวิธี อาจทำให้การหายใจแย่ลง รุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
สัญญาณที่ควรพบแพทย์ทันที
โรคหืดและโรคจมูกอักเสบเรื้อรังอาจมีผลกระทบต่อชีวิตมากกว่าที่หลายคนคิด หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการไอ หอบ เหนื่อยง่ายผิดปกติ ควบคุมอาการได้ไม่เต็มที่ หรือมีอาการคัดจมูกเรื้อรัง รับกลิ่นผิดปกติ หรือมีริดสีดวงจมูก ควรเข้าพบแพทย์เฉพาะทาง เช่น แพทย์โรคภูมิแพ้ แพทย์โรคทางเดินหายใจ หรือแพทย์หูคอจมูก เพื่อหาสาเหตุและพิจารณาวิธีดูแลเพิ่มเติมจากแนวทางเดิม การได้รับการดูแลตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้การหายใจดีขึ้น และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นกว่าเดิม
