นายอนุชา สะสมทรัพย์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข เร่งพัฒนาสุขภาวะท้องถิ่น พร้อมยกระดับเป็นเมืองสุขภาพดี มอบหมายคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ ร่วมกับ กรมอนามัย และภาคีเครือข่าย จัดการประชุมวิชาการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านการประเมินผลกระทบทางสุขภาพ พ.ศ. 2568 (HIA Forum 2025) ภายใต้หัวข้อ “HIA กับการพัฒนาท้องถิ่นเพื่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาวะที่ยั่งยืน” พร้อมทั้งมอบรางวัลเชิดชูเกียรติองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีการขับเคลื่อนงานยกระดับสู่การเป็นเมืองสุขภาพดี ประจำปี 2568 นายแพทย์สุเทพ เพชรมาก เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า สุขภาพที่ดี คือ รากฐานของสังคมที่เข้มแข็งและเป็นธรรม เพื่อให้การพัฒนาประเทศเกิดความยั่งยืน จึงควรให้ความสำคัญกับการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพ หรือ Health Impact Assessment (HIA) ซึ่งถือเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานภาคส่วนต่าง ๆ สามารถพัฒนานโยบายสาธารณะและดำเนินโครงการพัฒนาโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสุขภาวะได้ในทุกมิติ อีกทั้งยังช่วยสร้างพื้นที่ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางการพัฒนาท้องถิ่นของตนเอง เพื่อส่งเสริมการมีคุณภาพชีวิตที่ดี
นายแพทย์สุเทพ กล่าวต่อไปว่า ที่ผ่านมา ทั้ง สช. และภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน ได้ร่วมกันขับเคลื่อนและพัฒนา HIA มาอย่างต่อเนื่อง สร้างโอกาสและกระบวนการให้ทุกฝ่ายในสังคมได้เข้ามามีส่วนร่วมในการคิดและร่วมกันหาแนวทางการพัฒนาที่เหมาะสมเพื่อให้ทุกคนสามารถอยู่ร่วมกันอย่างสมานฉันท์ ซึ่งความท้าทายที่สำคัญ คือ การพัฒนาศักยภาพบุคลากรของหน่วยงานต่าง ๆ ให้สามารถทำ HIA ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการมีกลไกสนับสนุนด้านวิชาการและให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการทำHIAในระดับพื้นที่เพื่อช่วยส่งเสริมให้หน่วยงานหรือองค์กรต่างๆโดยเฉพาะองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถนำ HIA ไปใช้ในการพัฒนานโยบายและโครงการอย่างรอบคอบและครอบคลุม ซึ่งการจัดเวทีวิชาการ HIA Forum ถือเป็นพื้นที่สำคัญที่เปิดโอกาสให้มีการแลกเปลี่ยนข้อมูล ความรู้ วิธีการ และบทเรียนจากการดำเนินงานในพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้และการพัฒนาระบบที่เอื้อต่อสุขภาพของประชาชนร่วมกัน นำไปสู่การพัฒนาทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลมีธรรมาภิบาล และยั่งยืน
ด้านนายแพทย์ธิติ แสวงธรรม รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า กรมอนามัยตระหนักถึงความสำคัญของ HIA ที่สามารถช่วยในการตัดสินใจเชิงนโยบายอย่างรอบด้าน จึงได้ส่งเสริมให้มีการทำ HIA ในระดับท้องถิ่นผ่านกระบวนการพัฒนาคุณภาพระบบบริการอนามัยสิ่งแวดล้อมหรือ EHA (Environmental Health Accreditation) และบูรณาการประเด็นสุขภาพเข้าไปในการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นผ่านแนวคิดเรื่อง“เมืองสุขภาพดี”เพื่อให้เกิดการพัฒนาเมืองที่คำนึงถึงสุขภาพของประชาชนเป็นศูนย์กลางส่งผลให้ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการที่มีคุณภาพ และอยู่อาศัยในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพดี รวมถึงได้รับการส่งเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพครอบคลุมทุกกลุ่มวัย “ผลการขับเคลื่อนดำเนินงานเมืองสุขภาพดีในปี 2568 มีการยกระดับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสู่การเป็นเมืองสุขภาพดี จำนวนทั้งสิ้น 422 แห่ง โดยผ่านการประเมินรับรองเมืองสุขภาพดีระดับทอง จำนวน 57 แห่ง ผ่านการประเมินรับรองเมืองสุขภาพดีระดับเงิน จำนวน 78 แห่ง และผ่านการประเมินรับรองเมืองสุขภาพดีระดับทองแดง จำนวน 287 แห่ง และมีหน่วยงานที่มีผลการดำเนินงานดีเยี่ยมในการขับเคลื่อนเมืองสุขภาพดีระดับจังหวัดและระดับเขตสุขภาพ จำนวน 8 แห่ง ทั้งนี้ กรมอนามัยจะยังคงสนับสนุนการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อยกระดับสุขภาวะท้องถิ่นสู่การเป็นเมืองสุขภาพดีให้มากขึ้นในอนาคต” รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าว ในส่วนของกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ร้อยตำรวจโทภพชนก ชลานุเคราะห์ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กล่าวว่า กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นมีนโยบายการพัฒนาท้องถิ่นอย่างต่อเนื่องจึงได้พัฒนาระบบการประเมินประสิทธิภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหรือ LPA (Local Performance Assessment) เพื่อสร้างมาตรฐานการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีการดำเนินงาน HIA หรือการขับเคลื่อนเมืองสุขภาพดี สามารถนำหลักฐานการประเมินดังกล่าวไปประกอบการพิจารณา LPA ซึ่งสะท้อนถึงความมุ่งมั่นในการพัฒนามิติด้านสุขภาพ เพื่อมุ่งสู่การยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืนในระยะยาว
